ས་སྐྱའི་སྲིད་སྐྱོང་དུས་རབས།
བོད་སིལ་བུའི་སྐབས་ལོ་ 411 རིང་བོད་སྤྱི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོ་གཅིག་ཀྱང་མ་བྱུང་བར། ས་ཁུལ་རེར་སྡེ་དཔོན་རེའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཁྲིམས་མགོ་རང་བཙན་ལྟ་བུར་སོ་སོར་གནས། དེ་ཡང༌། སྲིད་དོན་རྒྱལ་རབས་ཀཀ ལས། བོད་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱིའི་ས་མཚམས་ལ་མཉམ་སྦྲེལ་གྱིས་སྲུང་འདོམས་བྱེད་མཁན་མེད་པར། ས་གནས་སོ་སོའི་སྡེ་དཔོན་ནས་རང་སྲུང་བྱས་ཏེ་སྡོད་མུས་ཀྱིས། རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ལྕགས་སྤྲེལ་ 1200 ཙམ་ནས་བོད་ཀྱི་བྱང་ཤར་དང༌། ནུབ་བྱང་སོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཡས་མས་ཚང་མར་སོག་པོ་ཆིང་གེ་སེ་ཁང་གི་དྲག་པོའི་དབང་ཤུགས་སླེབས་ཏེ་ས་གནས་སྡེ་མགོན་དང༌། ས་བདག་ཁག་གིས་འཕྲལ་སེལ་སོག་པོར་ངོ་སྲུང་ལྟ་བུས་ཐོག་མར་མཇལ་ཞུ་དང༌། ཕྱག་རྟེན་སྤྲོད་པ་དང༌། དེ་ནས་རིམ་པས་འདབ་ནོར་ཞེས་རྟེན་ཆས་ཆུང་ཚག་རེ་སྤྲད་དེ་རང་རང་གི་ས་སྡེའི་ནང་སོག་པོའི་དམག་དང་མི་སྣས་བརྡབས་གསིག་མི་འབྱུང་བའི་དུས་ཡུན་འཕར་འགྱངས་གནས་ཐབས་ཁོ་ནའི་མུར་སྡོད་བཞིན་པར། ས་སྐྱ་དང༌། ཆིང་གེ་སེ་ཁཱང་རྒྱལ་རྒྱུད་དབར་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་བྱུང་སྟེ། ཆོལ་ཁ་གསུམ་དུ་གྲགས་པའི་བོད་ཡུལ་ཡོངས་རྫོགས་ས་སྐྱས་དབང་བསྒྱུར་ཞེས་ཟེར།
འཁོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་དུ་གྲགས་པ་བྱུང་ཚུལ།
རྩོམ་སྒྲིག
བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་ལྷ་སྲིན་དར་བའི་ཚེ། མ་སངས་སྤུན་བདུན་བྱུང་བའི་མཐའ་ཆུང་ཐོག་ཚ་དཔའ་བོ་སྟག་བྱུང་ལ་མོན་བཟའ་མཚོ་རྒྱལ་ཟེར་བ་ཞིག་ཁབ་ཏུ་བསུས་པར་སྲས་གཡའ་སྤངས་སྐྱེས་འཁྲུངས། དེས་སྲིན་པོ་སྐྱ་རེངས་ཁྲག་མེད་བསད། གཡའ་གྲུམ་བསིལ་མ་འཕྲོགས་ཏེ་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པར་སྲས་ཤིག་བྱུང་བ་དེ་སྲིན་པོ་དང༌། མ་སངས་འཁོན་པའི་བར་དུ་སྐྱེས་པས་མིང་ལ་ཇོ་བོ་འཁོན་བར་སྐྱེས་སུ་བཏགས། དེའི་རྒྱུད་པ་ལ་འཁོན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་གྲགས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཁོན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་པོས་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་མགོན་པ་ཕྱག་བཏབ་པ་ནས་བཟུང་ས་སྐྱ་པ་ཞེས་གྲགས་པ་དེ་ཉིད་བྱུང༌། འཁོན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་འབར་དང༌། རྗེ་བཙུན་བསོད་ནམས་རྩེ་མོ། རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན། དཔལ་ཆེན་འོད་པོ་ཆེ་སྟེ་བཞི་བྱུང༌། དཔལ་ཆེན་འོད་པོ་ཆེ་ལ་རྗེ་བཙུན་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དང༌། ཟངས་ཚ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་འཁྲུངས། རྗེ་བཙུན་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་ནི་ཆུ་སྟག་སྤྱི་ལོ་༡༡༨༢ ལོར་འཁྲུངས། མཁས་གྲུབ་ཀྱི་བླ་མ་མང་དུ་བསྟེན་ནས་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པར་མཁས་པར་གྱུར་ནས་ས་སྐྱ་པཌཎི་ཏ་ཞེས་སྙན་གྲགས་ཅན་དེ་ཉིད་བྱུང་ངོ༌།།
གོ་དན་ཁཱང་དང་ས་པཎ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ།
རྩོམ་སྒྲིགཤིང་ཡོས་ ༡༡༩༥ ལོར་བོག་ཏ་ཆིང་གེ་སེ་ཁཱང་གི་དྲག་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་བོད་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་སླེབས་རྗེས། ས་མཚམས་ཀྱི་སྡེ་མགོན་ཁག་ནས་ཁཱང་གི་དམག་དཔོན་རྣམས་ལ་རྒྱུ་ནོར་རྒྱ་ཆེན་པོས་བརྔན་ཏེ་ང་ཚོས་བོག་ཏ་རྒྱལ་པོའི་ལག་པ་ལྟ་བུ་བྱས་ནས་དཔྱ་དང༌། ཁྲལ་འབུལ་ལོ་ཞེས་འཕྲིན་བཏང༌། དེ་རྗེས་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་མེ་ཡོས་ ༡༢༠༧ ལོར་བོད་ནང་སོག་པོའི་དཔུང་དམག་བཏང་བ་འགོག་ཐབས་སུ་སྡེ་དཔོན་རྣམས་ནས་འདབ་ནོར་ཟེར་བའི་དངོས་ནོར་ཕྲན་བུ་རེ་བོག་ཏོ་ཁཱང་ལ་སྤྲོད་རྒྱུ་བྱས། བོག་ཏ་ཆིང་གེ་སེ་ཁཱང་དགུང་ལོ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་མེ་ཕག ༡༢༢༧ ལོར་ཚ་བའི་ནད་ཕོག་སྟེ་གཤེགས། ཁོང་གི་སྲས་གསུམ་པ་ཨུ་གེ་ཏའི་ཞེས་པ་ཁཱང་གི་གོ་སར་ཕེབས། ཆིང་གེ་ཁཱང་གཤེགས་པའི་གཏམ་ཏེ་བོད་ཕྱོགས་ནས་ཐོས་ཏེ་བོད་པས་འདབ་ནོར་ལོ་འགའ་ཤས་མ་སྤྲྤད་པས། གོ་དན་ཁཱང་ཁྲོས་ཏེ་ལྕགས་ཕྱི་ ༡༢༤༠ ལོར་དམག་དཔོན་ལི་ཅི་དང༌། དོར་ཐའི་འོག་ལ་སོག་དམག་ཁྲི་ཚོ་གསུམ་བཏང༌། རཱ་སྒྲེང་དང༌། རྒྱལ་ལྷ་ཁང་སོགས་མེར་བསྲེགས། སོ་སྟོན་སོགས་བཙུན་པ་ལྔ་བརྒྱ་བསད། ཅེས་སོགས་འཁོད་པ་ལྟར་བོད་མི་རྣམས་ལ་གསོད་འཕྲོག་གཏོར་གསུམ་གྱི་ལམ་ནས་བརྡབ་གསིག་ཚོད་མེད་བཟོས། དེ་ནས་གོ་དན་ཁཱང་གིས་ཧོར་སོག་གི་ཡུལ་དུ་ལམ་གྱི་གནད་སྟོན་ཤེས་པའི་བླ་མ་བཟང་པོ་ཞིག་དགོས་པས། དེང་དུས་དབུས་གཙང་ན་སུ་བཟང༌། ཞེས་དྲི་བ་འབྱོར་བར། དོར་རྟས། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ནི་བཀའ་གདམས་པ་ཆེ། མི་ཆོས་ནི་སྟག་ལུང་པ་མཁས། གཟི་བརྗིད་ནི་འབྲི་གུང་པ་ཆེ། ཆོས་ཀྱི་ས་སྐྱ་པཌཎི་ཏ་མཁས། ཞེས་ལན་བཏང་བས། གོ་དན་ཁཱང་གིས། གསེར་ཡིག་པ་རྡོར་སྲི་མགོན་དང༌། དབོན་ཇོ་དར་ཅན་ཆེད་མངགས་ས་སྐྱ་པཌཎི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོ་སོག་ཡུལ་དུ་གདན་ཞུར་བཏང་ངོ༌།།
དེ་ཡང་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་ཤིང་འབྲུག་ཕྱི་ལོ་ ༡༢༤༤ ལོར་ས་པཎ་ས་སྐྱ་ནས་ཕེབས་ཐོན་གྱིས་ལྷ་ས་དང༌། བྱང་མི་ཉག་སོགས་བོད་ཀྱི་སྡེ་མང་པོ་བརྒྱུད་དེ་མེ་ལུག་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༤༧ ལོར་ལང་ཇུ་ལ་ཞབས་སོར་འཁོད། རང་གི་ཚ་བོ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ཕྱག་ཕྱིར་ཁྲིད། སྐབས་དེར་གོ་ཏན་ཁཱང་སོག་ཡུལ་ནས་ཚུར་བྱོན་པའི་ལམ་བར་སྐབས་དང་འཁེལ་ཏེ་དེར་མཇལ་འཕྲད་ཐོག་མར་བྱུང༌། དེ་གར་རྒྱལ་བློན་འབངས་དང་བཅས་པར་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། ལས་འབྲས། དགེ་སྡིག་བླང་དོར། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་སོགས་གསུངས་ནས་མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤོང་གི་ལམ་དུ་འཇུག་པར་མཛད། ཕྱི་ལོ་ ༡༢༤༧ ནས་ ༡༢༥༡ བར་ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེར་བསྐྱངས། དགུང་ལོ་ ༧༠ ཐོག་ལང་ཇུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་དུ་མ་དང་བཅས་ཞི་བར་གཤེགས། དེ་ནས་རིང་པོར་མ་སོང་བར་རྒྱལ་པོ་གོ་དན་ཁཱང་ཡང་གྲོངས།
སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་དང་འགྲོ་འགོན་འཕགས་པའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ།
རྩོམ་སྒྲིག
ཕྱི་ལོ་ ༡༢༥༣ ལོར་ཀུབ་ལའི་ཁཱང་ངམ་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་ཁྲིར་ཕེབས། དེ་དུས་ས་སྐྱ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དགུང་ལོ་ ༡༩ ལ་ཕེབས་པ་ཁཱང་གིས་རང་གི་རྒྱལ་སར་གདན་དྲངས། ཁཱང་གིས་ཟླ་བ་མང་པོའི་རིང་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དཀའ་གནད་མང་པོ་དྲི་བ་ཞུས་པར་ཐོགས་པ་མེད་པར་ལན་འདེབས་མཛད། ལྷག་པར་ཁཱང་གིས་བོད་ཡུལ་ཀླ་ཀློའི་ཡུལ་ལྟ་བུར་ངོས་འཛིན་བྱེད་པས་ན། འཕགས་པས་བོད་རྗེས་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནས་གླང་དར་བར་གྱི་རྒྱལ་རབས་དང༌། ཆོས་འབྱུང༌། ལོ་ཚིགས། རྒྱ་རྒྱལ་གྱི་སྲས་མོ་གཉིས་སྔ་རྗེས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོར་དྲག་ཤུལ་གྱིས་བླངས་པ་དང༌། རྒྱའི་གོང་མའང་ཁྲི་ལས་ཕབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་གསུངས་པས། ཁཱང་ཡིད་མ་ཆེས་པར་རྒྱའི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ལ་བཙལ་ནས་དེ་ལྟར་ཐོན་པས། རྒྱལ་པོ་བོད་ལ་དགའ་གུས་ཡི་རང་བར་གྱུར། འཕགས་པས་སོག་རྒྱལ་གྱི་ཞུ་བསྐུལ་བཞིན་སོག་པོའི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སོག་ཡིག་གསར་བཏོད་མཛད།
ཀུབ་ལའི་ཁཱང་གིས་འཕགས་པར་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དབང་བསྐུར་ཐུགས་རྗེས་འཛིན་པར་ཞུ་ཞུས་པས། སྤྱིར་ཁྱེད་ཀྱིས་ཆོས་ཞུ་བའི་དམ་ཚིག་བསྲུང་མི་ཐུབ་ཅིང༌། ད་རེས་ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་པ་ཡང་མེད་པས་ཕྱིས་སུ་འཆད་པར་གསུངས་པས། རྒྱལ་པོ་ཁཱང་ན་རེ། དམ་ཚིག་ཅི་བསྲུང་དགོས་ཞུས་པར། དབང་བསྐུར་ཞུས་པ་ནས་བཟུང་བླ་མ་གྲལ་མགོར་བཞུགས། ལུས་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ། ངག་གིས་ཅི་གསུངས་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབས། ཡིད་ཀྱིས་ཐུགས་དང་མི་འགལ་བ་བྱ་དགོས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པས། ཆོས་ཞུ་བའི་དུས་དང༌། རྒྱུན་དུ་བླ་མ་གོང་ལ་བཞུགས། རྒྱལ་རྒྱུད་དང༌། མི་དཔོན། མི་མང་བཅས་ཚོགས་པའི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་གནོན་དགོས་པས་རྒྱལ་པོ་གོང་དུ་བཞུགས། བོད་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བླ་མས་ཅི་གསུངས་དང་དུ་བླངས། བླ་མའི་བཀའ་མེད་པར་རྒྱལ་པོས་ལུང་མི་གནང༌། རྒྱ་སོག་གི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་བྱ་བ་ཆེ་ཆུང་གཞན་ལ་བླ་མ་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བས་ཞུ་ངོ་འཚོལ་དུ་བྱུང་ན་རྒྱལ་ཁམས་མི་གནོན་པས་བླ་མས་མི་གསུང་བ་བྱ་རྒྱུ་ཞེས་ཞུས་པས་བླ་མས་ཞལ་གྱིས་བཞེས།
དེ་ནས་ཡུ་གུར་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བརྒྱད་ནས་རྒྱལ་པོ་ཁཱང་དང་བཙུན་མོས་གཙོས་བློན་ཆེན་རྣམས་ལ་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དཔལ་ཀྱེ་རྡོ་རྗེའི་དབང་བཞི་ཟབ་མོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ལན་གསུམ་བསྐུར་བར་མཛད། དེ་ནས་བཟུང་སོག་ཡུལ་དུ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་བསྟན་པ་དབུ་བརྙེས། དེའི་དབང་ཡོན་དང་པོར་བོད་ཡུལ་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་གྱི་དབང་རིས་བདག་ཐོབ་དང་བཅས་པ་ཕུལ། དབང་ཡོན་གཉིས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་གྱི་དབང་ལུང་བཅས་པ་ཕུལ། དབང་ཡོན་གསུམ་པར་ཆོས་དུང་དཀར་མོ་རྒྱང་གྲགས་མ་དང༌། རྒྱ་ཡི་མི་ཡུར་ཆེན་མོ་སོགས་ཕུལ། ཏི་ཤྲི་ཞེས་པའི་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླའི་གོ་གནས་ཀྱང་ཕུལ། དེ་ལྟར་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དང༌། སོག་རྒྱལ་ཀུབ་ལའི་ཁཱང་སེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་སྐབས་སུ་བོད་སོག་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐོག་མར་དབུ་བརྙེས་པ་ཡིན་ནོ།།
ཕྱི་ལོ་ ༡༣༤༤ བར་མིང་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱིས་བོད་ལ་འབྲེལ་བ་བྱེད་རྒྱུའི་ཐོབ་ཐང་སོག་པོ་ཆིང་ཁེ་སེ་ཁཱང་གི་སྐབས་སུ་བྱུང་ཚུལ་ཟེར་ཡང༌། ཆིང་ཁེ་སེ་ཁཱང་གི་མི་རྒྱུད་ནས་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་མངའ་ཐང་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱེད་སྐབས་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་འགའ་ཤས་ལ་དྲག་པོའི་དབང་ཤུགས་ཀྱི་གྲིབ་མ་ཙམ་སླེབས་ཡོད་ཀྱང༌། དེའི་རྗེས་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༥༣ ལོར་ཀུབ་ལའི་ཁཱང་གིས་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པར་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་མངའ་རིས་དང་བཅས་པ་ཕུལ་བ་ནས་བཟུང༌། བོད་སོག་གཉིས་རང་བཙན་གཙང་མའི་མངའ་བདག་གི་གནས་སྟངས་འོག་མཆོད་ཡོན་གྱི་འབྲེལ་བ་བྱུང་བ་དང༌། དེ་རྗེས་ཕྱི་ལོ་༡༣༦༨ ལོར་རྒྱ་ནག་གོང་མ་མིང་ཐེ་ཙུ་སྐབས་ནས་བཟུང་གཞི་ནས་སོག་པོའི་འོག་ནས་རྒྱ་ནག་ལ་རང་བཙན་ཐོབ་པ་ལགས་སོ།།
ས་སྐྱ་པས་བོད་ལ་སྲིད་དབང་ཟིན་ཚུལ།
རྩོམ་སྒྲིག
སྐབས་དེར་བོད་སྤྱི་ལ་མཚོན་ན་གཅིག་གྱུར་གྱི་སྲིད་དབང་མེད་པས་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་པོར་ཡམ་ཡོམ་ཆེ་བ་ལས་བདེ་འཇགས་བརྟན་ལྷིང་གི་རྣམ་པ་མེད་པར་བརྟེན། སྟོབས་འབྱོར་ཆེ་ཙམ་ལྡན་པའི་འབྲི་གུང་བ་དང༌། ས་སྐྱ་བ། ཕག་མོ་གྲུ་པ། ཚལ་པ། གཡའ་བཟང་བ། སྟག་ལུང་བ་སོགས་ཀྱིས་དབུས་གཙང་ཁུལ་དུ་སོ་སོའི་དབང་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས། ཁྱབ་ཁོངས་ཅུང་རྒྱ་ཆེ་བ་རེ་བདག་བཟུང་བྱས་ཤིང༌། མདོ་སྟོད་སྨད་དང༌། ལྷོ་མོན། སྟོད་མངའ་རིས་ཀྱི་ས་ཁུལ་སོགས་ཀྱི་མགོན་ལག་དང་འབྲེལ་བའི་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་ཁོ་ཚོའི་ངག་བཀོད་ལ་ཉན་ཡང་བོད་ཡོངས་རྫོགས་གཅིག་གྱུར་བཟོ་ནུས་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ནི་སུ་ལའང་མ་མཆིས་སོ།།
གཞན་ཡང་བཀའ་གདམས་པ་ནི་དགོན་སྡེ་དང་དགེ་འདུན་གྱི་གྲངས་འབོར་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཡིན་ནའང་ཇོ་བོ་རྗེ་དང་འབྲོམ་སྟོན་པ་ཡབ་སྲས་ནས་བརྒྱུད་པའི་གྲུབ་མཐའི་བཞེད་སྲོལ་གཙོ་བོར་ཉམས་བཞེས་མཛད་པ་ལས་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་འབྱོར་གཅིག་སྡུད་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བར་སྙམ། དེ་བཞིན་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱང་གནས་བབ་དེར་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་ཆེ་བ་ལས་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ད་དུང་ཆེར་སོན་མེད་པ་དང༌། བསམ་ཡས་བཙན་པོ་ཤཱཀྱ་མགོན་སོགས་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་མཆིས་མོད་ཀྱང༌། ཡུན་རིང་དུས་ཟིང་གི་ཀློང་འཁོར་དུ་འཁྱམས་སྟབས་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ཀྱི་མིང་ཙམ་ལས་དཔོན་པོའི་གོ་ས་ནོན་མཁན་གཅིག་ཀྱང་མེད་པ་བཅས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་འོག་ཏུ་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་བའི་བདག་པོས་གླགས་དང་བསྟུན་ནས། ཚེ་རིང་གནམ་གྱི་ཤེ་མོང་ཅན་གྱི་ཆེན་པོ་ཧོར་དང་འབྲེལ་བ་བཟུང་བས་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཐད་ནས་མཛད་འཕྲིན་ཆེས་ཆེར་རྒྱས་སོ།།
བོད་ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༦༠ ལོར་ཧོར་རྒྱལ་པོས་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་དབུ་བླར་བཀུར་བ་དང་གཡང་ཊིའི་ཐམ་ག་དང༌། བོད་ཤིང་བྱི་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༦༤ ལོར་གོང་མ་སེ་ཆེན་ཧུ་པེ་ལིས་ཙོང་ཀྲི་ཡོན་ཞེས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ལས་ཁུངས་བཙུགས་ཏེ་བོད་ཡོངས་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱས། འགྲོ་མགོན་འཕགས་པ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་དབུས་གཙང་ཁྲི་སྐོར་བཅུ་གསུམ་གྱི་བདག་པོ་མཛད། དེའི་རྗེས་སུ་ས་སྐྱ་བས་ཧོར་གྱི་སྲིད་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ལོ་ངོ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་ལ་ཁ་འཐོར་དུ་སོང་བའི་བོད་ཁུལ་གཅིག་གྱུར་བྱས་ཤིང༌། ལོ་ངོ་ ༡༠༥ རིང་ཆབ་སྲིད་བསྐྱངས། ས་སྐྱ་པས་བོད་ཆོལ་ཁ་གསུམ་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་སྐབས་ཀྱི་དཔོན་ཆེན་དཔོན་རབས་ཉི་ཤུ་ནི། དང་པོ་ཤཱཀྱ་བཟང་པོ་དང༌། གཉིས་པ་ཀུན་དགའ་བཟང་པོ། གསུམ་པ་ཞང་བཙུན། བཞི་པ་ཕྱུག་པོ་བན་དཀར་བ། ལྔ་པ་བྱང་རིན། དྲུག་པ་ཀུན་གཞོན། བདུན་པ་གཞོན་དབང༌། བརྒྱད་པ་བྱང་རྡོར། དགུ་པ་ཨང་ལེན། བཅུ་པ་ལེགས་པ་དཔལ། བཅུ་གཅིག་པ་སེངྒེ་དཔལ། བཅུ་གཉིས་པ་འོད་ཟེར་སེངྒེ༌། བཅུ་གསུམ་པ་ཀུན་རིན། བཅུ་བཞི་པ་དོན་ཡོད་དཔལ། བཅོ་ལྔ་པ་ཡོན་བཙུན། བཅུ་དྲུག་པ་འོད་ཟེར་སེངྒེ༌། བཅུ་བདུན་པ་རྒྱལ་བ་བཟང་པོ། བཅོ་བརྒྱད་པ་དབང་ཕྱུག་དཔལ། བཅུ་དགུ་པ་ཡང་རྒྱལ་བ་བཟང་པོ། ཉི་ཤུ་པ་དབང་བརྩོན་བཅས་དཔོན་རབས་ཉི་ཤུས་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་ལྕགས་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༦༠ ལོ་ནས་རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ས་གླང་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༤༩ ལོའི་བར་ལོ་དགུ་ཅུ་ཙམ་གྱི་རིང་བོད་ཀྱི་སྲིད་དབང་བཟུང་ཞིང་མཐར་སྲིད་དབང་སྡེ་སྲིད་ཕག་མོ་གྲུ་པ་ཏཱ་སི་ཏུའི་ལག་ཏུ་ཤོར་ཚུལ་འཁོད་པ་ལྟར་རོ།
ས་སྐྱ་པའི་སྲིད་འཛོན་རིམ་བྱོན།
རྩོམ་སྒྲིག
| སྲིད་འཛིན་སོ་སོའི་མཚན། | སྲིད་སྐྱོང་དུས། |
|---|---|
| འགྲོ་མགོན་ཆོས་འཕགས། | 1253-1280 |
| རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན། | 1267-1275 |
| དྷ་རྨ་པཱ་ལ་རཀྵྀ་ཏ། | 1280-1287 |
| འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན། | 1287-1305 |
| བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བཟང་པོ་དཔལ། | 1306-1324 |
| མཁས་བཙུན་ནམ་མཁའ་ལེགས་པ། | 1325-1343 |
| འཇམ་དབྱངས་དོན་རྒྱལ། | 1343-1344 |
| བླ་མ་དམ་པ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། | 1345-1358 |
དེ་མིན་ས་སྐྱའི་སྲིད་དབང་སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རྒྱས་པ།
རྩོམ་སྒྲིག